Procesje na Boże Ciało

Jedną z najważniejszych uroczystości kościelnych wpisanych w koloryt życia miejskiego w Polsce stanowi bez wątpienia święto znane jako Boże Ciało. Jest to święto, podczas którego wierni Kościoła katolickiego oddają cześć Najświętszemu Sakramentowi. Ta uroczystość liturgiczna ma charakter radosny i dziękczynny. Jest świętem ruchomym, ściśle zależnym od tego, kiedy wypada Wielkanoc. Święto to celebrowano w Europie  od XIII wieku, a w 1264 r. zostało wprowadzone do kalendarza liturgii Kościoła katolickiego.

Nie znamy dokładnej daty kiedy odświętna procesja pierwszy raz przeszła ulicami Krosna, ale z całą pewnością uroczystość ta ma jeszcze średniowieczny rodowód. Wszak z uroczystością Bożego Ciała wiąże się jedna z najbardziej znanych legend krośnieńskich - historia romantycznej z nieszczęśliwej miłości Anny z Stanisława Oświęcimów. To właśnie z Boże Ciało serca młodzianków zabiły mocniej z połączyło ich wyjątkowe uczucie. Otóż jak mówi legenda, dworzanin królewski Stanisław Oświęcim, na początku czerwca przyjechał do rodzinnego domu z prezentami kupowanymi z różnych częściach świata. Akurat wtedy przypadło święto Bożego Ciała, więc cała rodzina Oświęcimów wybrała się wozem do Krosna, aby wziąć udział z nabożeństwie. Tymczasem Anna wraz z rodziną stryja poszła do kościoła św. Trójcy. Była ubrana z piękną białą suknię. Wszyscy usiedli przy głównym ołtarzu pod obrazem “Adoracji Trójcy Świętej”. Gdy do kościoła weszli jej ojciec Florian, matka oraz służba, Anna zauważyła przy nich przystojnego mężczyznę. Nie rozpoznała z nim jednak Stanisława, swojego przyrodniego brata, gdyż nie widziała go od wielu lat. Na widok nieznajomego jej serce zabiło mocniej.

Od zawsze gospodarzem i organizatorem procesji w Krośnie była najstarsza i najważniejsza świątynia w mieście tj. kościół farny. Ceremonię Bożego Ciała zaczyna uroczysta msza na którą tłumnie przybywają zarówno mieszkańcy Krosna jak i podkrośnieńskich wsi. z mszy koncelebrowanej przez proboszczów wszystkich kościołów w Krośnie uczestniczą zawsze przedstawiciele władz wiejskich, reprezentanci władz cechów rzemieślniczych, przedstawiciele bractw, organizacji patriotycznych i stowarzyszeń religijnych. Na zakończenie mszy św. wierni zebrani w świątyni wychodzą na plac kościelny i tworzą w pełni zhierarchizowany orszak. Centralnym i najważniejszym elementem procesji jest baldachim, pod którym krośnieńscy proboszczowie niosą monstrancję z hostią. Tuż przed baldachimem maszerują przedstawiciele krośnieńskiego duchowieństwa, a więc księża i siostry zakonne. Następnie maszerują ministranci i dzieci - ubrane na biało dziewczynki sypiące na trasie procesji kwiaty, zwłaszcza te które w danym roku przystąpiły po raz pierwszy do Komunii Świętej oraz chłopcy z dzwonkami w ręce. Następnie już za baldachimem idą odświętnie ubrani wierni. z niektórych regionach na tę okazję zakładany jest strój ludowy, co podkreśla przywiązanie do tradycji regionalnej.

W powietrzu unosi się silny zapach kadzidła. Najważniejszym i symbolicznym momentem rozpoczęcia procesji są dźwięki bijących dzwonów z wieży farnej. z tym dniu dzwony Jan, Maria w towarzystwie największego z nich Urbana uroczyście ogłaszają rozpoczęcie procesji. Trasa krośnieńskiej procesji Bożego Ciała prowadzi po tradycyjnie ustalonej trasie. Orszak rusza z placu farnego i mijając Wieżę Farną prowadzi ulicami: Piłsudskiego, Podwale, Czajkowskiego i Sienkiewicza. Istnieje zwyczaj aby w oknach domów i kamienic wystawiać obrazy religijne, ozdobione kwiatami i światełkami. Na trasie procesji znajdują się cztery specjalnie zbudowane i wyjątkowo ustrojone zielonymi gałązkami ołtarze. Przy ołtarzach czytana jest Ewangelia i celebrans udziela wiernym błogosławieństwa monstrancją z Najświętszym Sakramentem. z Krośnie dwa ołtarze zlokalizowane są na ul. Podwale - pierwszy na wysokości “poczty”, drugi przy murze poniżej Kolegium Jezuickiego. Trzeci ołtarz umieszczony jest na Placu Konstytucji 3 Maja. Ostatni ołtarz - największy i najbardziej reprezentacyjny znajduje się na Rynku. To tu odbywają się modlitwy kończące procesję, zakończone uroczystym odśpiewaniem Te Deum. Wierzenia, obrzędy i zwyczaje ludowe oraz praktyki magiczne i ochronne związane z obchodami Bożego Ciała oraz jego oktawy były dużo bogatsze na wsi niż w mieście. z Krośnie istniał zwyczaj zabierania z procesji zielonych gałązek, głównie brzozy. Wierzono powszechnie, że mają one niezwykłą, nabytą przez kontakt z sacrum magiczną moc obrony przed żywiołami. Gdy procesja mija kolejne ołtarze, wierni obłamują gałęzie i zabierają je do domu.

Łukasz Stachurski

Przygotowanie materiału odbyło się w ramach realizacji przedsięwzięcia „Jak kulturę młodym przekazywać – cykl szkoleń i warsztatów podnoszących kwalifikacje kadry kultury” - przedsięwzięcie jest realizowane z programu wspierania działalności podmiotów sektora kultury i przemysłów kreatywnych na rzecz stymulowania ich rozwoju, realizowany w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) sfinansowanego przez Unię Europejską NextGenerationEU.

Zrealizowano przy pomocy finansowej Miasta Krosna.