Rozmowy o tradycji – cykl spotkań o ziemi krośnieńskiej, to spotkania w formie wykładów i prezentacji, podczas których poznajemy dziedzictwo ziemi krośnieńskiej. Różnorodność tematyczna spotkań, krążąca wokół ziemi krośnieńskiej, Krosna, lokalnego rękodzieła i przetwórstwa, daje możliwość zgłębiania wiedzy na wielu poziomach. W cyklu odbędą się 4 spotkania, które zostaną przeprowadzone od maja do lipca, natomiast we wrześniu odbędzie się podsumowanie projektu wraz z panelem dyskusyjnym o możliwościach zaangażowania w zachowywania dziedzictwa kulturowego regionu.

Szczegółowy harmonogram wraz z opisem spotkań i przedstawieniem sób prowadzących znajduje się poniżej:

20 maja, godz. 13:30 - Gliniane garnki i gniew Peruna: Codzienność dawnych Słowian

Czy Słowianie naprawdę bali się piorunów? Co jedli, czym jedli, gdzie jedli, w co się ubierali, jak wyglądał ich dzień powszedni? Jak postrzegali życie, rodzinę, świat i swoje miejsce w nim? Zapraszamy na spotkanie pełne opowieści o życiu naszych przodków i ich niezwykłych bogach. Wiedza, zabawa i odrobina mitologicznego napięcia gwarantowane!

Prowadząca: Marta Krajewska

Autorka powieści z inspirowanego wczesną Słowiańszczyzną uniwersum Wilczej Doliny. W jego ramach zawarte są cykle dla dzieci (“Bratmił”) i dorosłych (tzw. trylogia Vendy), a nawet romans/erotyk (“Pragnę więcej”) i liczne opowiadania. Pani Marta współpracuje ze Storytel, tworząc Storytel Original (“Podróż przez mity Słowian”, “Czartojarsk”, “Gumiakiem i szpilką”), a także z CD Projekt Red (scenariusz komiksu wiedźmińskiego “Kwestia ceny”). Poza pisaniem prowadzi warsztaty o życiu codziennym wczesnych Słowian dla szkół i placówek kultury. W 2021 r była pomysłodawczynią i koordynatorką pierwszego festiwalu fantastycznej literatury słowiańskiej SlavicON (online). Z okazji 10-lecia debiutu samodzielnie wydała zbiór opowiadań “Wichry od Doliny”, ciesząc się możliwością przejścia procesu wydawniczego na własną rękę.

Dwukrotnie uhonorowana Złotym Płomieniem Kultury (2023 i 2025), nagrodą im. Macieja Parowskiego (2020 r.). Trzykrotnie nominowana do Nagrody im.J.A. Zajdla, nominowana do IBBY. Jej książki ukazały się w USA, Nowej Zelandii i Rosji.

28 maja, godz. 10:30 – Len i tradycja Krosna

Podczas prelekcji chcemy przybliżyć bogatą tradycję lniarską Krosna i okolic, która przez wieki stanowiła ważny element lokalnej tożsamości. Szczególne miejsce zajmuje tu zakład Krosnolen, którego historia, rozwój i procesy technologiczne związane z przeróbką lnu odegrały istotną rolę w przemyśle regionu. PRowadzący opwiedzą również o wspomnieniach byłych pracowników, które oddają ducha zakładu i codzienne życie jego załogi. Wspólnie zastanowimy się też nad teraźniejszością, w tym nad projektem "Len – ludzie – historie", który ratuje od zapomnienia to cenne dziedzictwo.

Prowadzący: Grażyna Boczar-Wolańska, Artur Michelis  

Grażyna Boczar-Wolańska - Z wykształcenia jest włókiennikiem, byłym pracownikiem, m.in.  ZPL” Krosnolen” w Krośnie oraz ZPP „Koronki” w Brzozowie. Zdobyła doświadczenie na różnych stanowiskach związanych z kierowaniem zespołem produkcyjnym oraz w pracy biurowej. Od dzieciństwa pasjonowała się szeroko pojętym rękodziełem oraz czytaniem książek historycznych, obyczajowych, science fiction oraz z zakresu psychologii. Zainteresowania Pani Grażyny to także sport, zwłaszcza pływanie oraz praca w ogródku. Z łatwością wykonywała robótki na drutach i szydełku, haftowała (na odzieży, obrusach jak i obrazy) i „tworzyła” różne elementy dekoracyjne do wystroju wnętrz czy związane ze świętami (na choinkę czy malowanie jajek) posługując się różnymi technikami. Techniki tkackie są elementem jej wykształcenia.
Pani Grażyna będąc na emeryturze poszerzyła wiedzę i umiejętności o nowe techniki rękodzieła, jak quiling, decoupage, koronka frywolitkowa, filcowanie wełny, biżuteria koralikowa czy koronka klockowa. Swoje prace wystawiała na lokalnych imprezach organizowanych w gminie. Prowadzi również warsztaty rękodzieła dla dzieci i dorosłych z w/w technik, co jest moim ulubionym zajęciem.

Aktywnie uczestniczy w zajęciach na Uniwersytecie Trzeciego Wieku (kabaret) oraz w Stowarzyszeniu, śpiewa w chórze jak również angażuje się w akcje charytatywne (szycie maseczek, wykonywanie prac na w/w akcje lub licytacje dla chorych osób).

Obecnie zaangażowałam się z Arturem w przywrócenie pamięci o „Krosnolnie” i wyrobach tam produkowanych oraz  ludziach, którzy tworzyli wspaniałą historię tego zakładu

Artur Michelis - Urodzony w 1994 roku, krośnianin. Absolwent Szkoły Muzycznej w Krośnie w klasie fortepianu. Na co dzień działa jako kreator i projektant mody, fotograf, muzyk oraz gitarzysta. Inicjator wielu wydarzeń artystycznych w Krośnie i na terenie województwa podkarpackiego — m.in. pokazów mody, warsztatów, wieszakowych wymian ubrań, wystaw fotograficznych oraz licznych koncertów. Jako fotograf prezentował swoje prace na wystawach w wielu miejscach w Polsce (m.in. w województwach podkarpackim i pomorskim), a także w Katowicach, Tczewie, Chojnicach, Kołobrzegu oraz za granicą — w Enerhodarze, we wschodniej Ukrainie. Zarówno w muzyce, jak i w modzie inspiruje się estetyką lat osiemdziesiątych — to właśnie ta dekada stanowi dla niego najważniejsze źródło twórczej inspiracji.

Pani Grażyna oraz Artur obecnie realizują projekt „Len. Ludzie. Historie – Dziedzictwo Krośnieńskiej Lnianki” we współpracy z Regionalnym Centrum Kultur Pogranicza w ramach konkursu grantowego „Kierunek: Inicjatywa!”. Projekt skupia się na historii zakładu Krosnolen, jego dawnych wyrobach oraz wspomnieniach byłych pracowników.

11 czerwca, godz. 10:30 – Zapisane w terenie

Tytuł prelekcji nawiązuje do publikacji „Zapisane w terenie. Reportaże historyczno-etnograficzne (z lat siedemdziesiątych XX w.)” wydanej 25 lat po śmierci Franciszka Kotuli, która jest zbiorem 71 artykułów drukowanych w rubryce „felietony” we Wrocławskim Tygodniku Katolików.

W XIX w. na ziemiach polskich zaistniało zjawisko wzmożonego zainteresowania grupą społeczną, marginalizowaną do tej pory w literaturze, jaką był lud, który zaczęto traktować jako „ostoję polskości”. Poszukiwano i badano poezję i prozę ludową w kontekście najczystszych i nieskażonych przejawów twórczości i kultury. Starano się poznać „ducha ludu” ukrytego w pieśniach, bajkach, wierzeniach czy obrzędach ludowych.

Początkowo spontaniczne i nieustrukturyzowane „zbieractwo” pozwalające na uzyskanie obfitej dokumentacji dotyczącej kultury ludowej w II poł. XIX w. doprowadziło do narodzin nowych dyscyplin naukowych: etnografii i folklorystyki.

Podczas wykładu omówimy postacie wybitnych badaczy zajmujących się kulturą ludową naszego regionu. Począwszy od prekursora etnografii Oskara Kolberga, poprzez regionalistów silnie związanych z terenami Pogórza, takich jak Franciszek Kotula i ks. Władysław Sarna.

Prowadząca: Monika Zydroń (Muzeum Etnograficznym im. F. Kotuli w Rzeszowie)- absolwentka studiów magisterskich z zakresu etnologii (UJ), studiów licencjackich z zakresu ochrony dóbr kultury (UJ) oraz Podyplomowego Studium Muzeologicznego (UJ). Kustosz w Muzeum Etnograficznym, z którym związana jest od 2014 roku. Kurator wielu wystaw m. in. „Barwy i nastoje. Muzyka w malarstwie”, „(RZE)miosło” czy „Droga do niepodległości oczami chłopów”. Dodatkowo sprawuje opiekę merytoryczną nad archiwaliami oraz zbiorami ze szczególnym uwzględnieniem kolekcji ceramiki, rzeźby i malarstwa.

16 lipca, godz. 16:30 – Fabryczka Rzeczy Pięknych

Ozdoby choinkowe produkowane przez Firmę znajdują nabywców w m.in. Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii, Włoszech, Szwecji, Austrii, Słowacji, Francji, Anglii i innych krajach europejskich. Zakład wykonuje również ozdoby na indywidualne specjalne zamówienia jak np: dla Biblioteki Prezydenta Reagana w Texasie. W Etnocentrum zostanie przedstawiona rodzinna firma "od kuchni" oraz zostaną zaprezentowane wybrane ozdoby choinkowe i nie tylko. 

Prowadzący: Rodzina Waszkowskich

Rodzinna firma Fabryczka Rzeczy Pięknych obecnie jest prowadzona przez wnuczkę poprzedniej właścicielki i prawnuczkę założyciela firmy. Firma posiada bogate tradycje w zakresie produkcji szklanych ozdób choinkowych i jest jednym z najstarszych zakładów tego rodzaju w Polsce. Firma została założona w roku 1947 W czasie 50-lat istnienia zakład nie odnotował żadnej uwagi co do jakości. 

20 września, godz. 16:00 - "Rozmowy o tradycji. Podsumowanie" - szczegóły pojawią się na ok. miesiąc przed wydarzeniem. 

Organizowane spotkania są przeznaczone dla wszystkich, bez względu na wiek czy posiadaną wiedzę.

Udział w spotkaniach jest bezpłatny. Czas trwania każdego spotkania to ok. 1,5 h.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: EtnoPolska. Edycja 2025